Kuchnia żydowska

Kuchnia żydowska – narodowa kuchnia Żydów charakteryzująca się przestrzeganiem koszerności, tj. religijnego podziału pokarmów na koszerne – czyste (dozwolone) i trefne – nieczyste (zakazane). Podział ten oparty jest na Biblii, na nakazach Pięcioksięgu Mojżesza i późniejszych interpretacjach tych praw.
Głównymi zasadami jest wykluczenie mięsa niektórych zwierząt (m.in.wieprzowiny), krwi, łączenia mięsa z mlekiem, niektórych ryb (tych, które nie mają łusek), skorupiaków i owadów. Mięso dozwolone musi pochodzić ze specjalnego, rytualnego uboju.  Kuchnia koszerna miała bronić przed tym, co niehigieniczne. Niektóre dania podawano wyłącznie w święta. Potrawy tradycyjnej kuchni żydowskiej kryją w sobie niezliczone symbole, zwłaszcza dania świąteczne mają ukryte znaczenie.
Bliskowschodnia kuchnia żydowska posiada wiele cech wspólnych z kuchnią arabską. Wynika to i ze stosowania tych samych regionalnych produktów, i podobieństwa nakazów religijnych, opartych na tym samym źródle. Charakterystyczne dla kuchni żydowskich są specjalne potrawy przygotowywane przed szabatem, w czasie którego ortodoksyjnemu Żydowi nie wolno gotować ani rozpalać w piecu. Stąd powstały różnego rodzaju zimne przekąski, a także potrawy duszone przez kilkanaście godzin w stygnących piecach chlebowych (np.czulent).
Można wyodrębnić trzy zasadnicze odmiany kuchni żydowskiej:
•    kuchnia Żydów z Bliskiego Wschodu, podobna do kuchni arabskiej;
•    kuchnia Żydów sefardyjskich, przyjęła wiele cech kuchni iberyjskich;
•    kuchnia Żydów aszkenazyjskich, wiele cech kuchni polskiej, niemieckiej, rosyjskiej.

W związku z przebywaniem Żydów w diasporze kuchnia żydowska przyjmowała cechy i produkty kuchni różnych narodów. Dlatego np. w kuchni Żydów polskich, można znaleźć zaskakująco egzotyczne połączenia smaków i przypraw. Wspólnymi cechami większości odmian kuchni żydowskich jest obfite stosowanie niektórych przypraw (gałka muszkatołowa, goździki, szafran, kminek), częste używanie cebuli i czosnku, używanie cukru lub miodu także do potraw mięsnych i rybnych, rozdrabnianie (mielenie lub ucieranie) składników potraw. Wiele potraw żydowskich powstawało przez adaptację miejscowych przepisów kulinarnych do nakazów religii mojżeszowej. Kuchnia żydowska zaliczana jest do głównych kuchni międzynarodowych (obok francuskiej, chińskiej i włoskiej) i jest bardzo ceniona przez smakoszy. Różne potrawy kuchni żydowskiej weszły na stałe do kuchni innych narodów. W kuchni polskiej popularne są m.in. karp po żydowsku, chałka, maca czy strudel. Obie kultury kulinarne na przestrzeni wieków się przenikały: z kuchni żydowskiej pochodzą prawdopodobnie takie dania, jak gołąbki czy nawet placki ziemniaczane  (za: pl.wikipedia.org,  culture.pl/pl/artykul/gefilte-fish-czulent-kugel-czyli-kuchnia-zydow-polskich).

Odsłuchaj artykuł