Obrzędy pogrzebowe w prawosławiu
Wiemy już, jak wyglądają obrzędy ślubne w prawosławiu, więc przyszedł czas na zdobycie wiedzy o prawosławnych obrzędach pogrzebowych.
W prawosławiu życie ziemskie jest niczym innym jak przygotowaniem do prawdziwego życia, które następuje po śmierci człowieka. W tym kontekście śmierć rozumiana jest jako sen, przez który wierzący prawosławny wkracza w nowe życie. Specyficzny stosunek do ciała zmarłego i duszy znajduje odzwierciedlenie w tradycjach pogrzebowych prawosławnych. Poniżej przedstawiamy główne cechy pochówku w prawosławiu.
Pogrzeb prawosławny - zasady i etapy
Główne części reguły pogrzebowego kanonu prawosławnego:
- Ablucja
- Ubieranie się w stroje pogrzebowe
- Umieszczenie ciała do trumny
- Korzystanie z całunu, krzyża i ikon
- Nabożeństwa żałobne i modlitwy o pokój
- Pogrzeb
- Stypa
Istnieje szereg zasad, które mówią o tym, jak należy umieścić ciało zmarłego w trumnie: oczy powinny być zamknięte, usta zamknięte, ręce skrzyżowane na krzyż i należy w nich umieścić ikonę lub krzyż. Zanim ciało zostanie wyniesione z pokoju, zwyczajowo modli się za zmarłego. Po zanurzeniu trumny w ziemi odczytuje się specjalną modlitwę, którą wykonuje duchowny, który następnie musi obsypać całun zmarłego ziemią, a dopiero potem trumnę można przykryć wieczkiem. Trumnę opuszczoną w ziemię kapłan posypuje popiołem, pszenicą i dopiero potem ziemią. Pierwsze garście ziemi wrzucają do grobu najbliżsi, potem reszta żegna się ze zmarłym.
W prawosławiu są trzy dni upamiętnienia:
- dzień pogrzebu,
- 9 dzień po śmierci,
- 40 dzień po śmierci.
Kremacja jest sprzeczna z tradycją prawosławną. Ciało powinno zostać zachowane ze względu na wiarę w jego Zmartwychwstanie. Ciało nie jest po prostu zakopane, jest jak kiełek umieszczony w łonie ziemi, aby odrodzić się w przyszłości. Przed wykonaniem kremacji zdecydowanie należy uzyskać błogosławieństwo (pozwolenie) od kapłana.
Liturgia pogrzebowa w prawosławnym odłamie chrześcijaństwa jest bardzo rozbudowana i bogata. Jej pierwszym i najbardziej rzucającym się w oczy elementem jest obecność aż pięciu różnych rodzajów pochówku ciała zmarłej osoby: osób świeckich, dzieci, zakonników, kapłanów oraz zmarłych w okresie Oktawy Wielkanocnej. Ciało traktowane jest zawsze z ogromnym szacunkiem.
Pogrzeb osób świeckich
- Obmycie ciała gąbką nawilżoną ciepła wodą, wykonywanie znaków krzyża na czole, piersiach, dłoniach, kolanach i stopach na ciele osoby zmarłej
- Odzianie w szaty pogrzebowe
- Okrycie sawanem – kawałkiem lnianego płótna symbolizującego szatę chrzcielną
- Pokropienie trumny wodą święconą przed złożeniem do niej ciała
- Liturgia pogrzebowa – trzeci dzień po śmierci
- Modlitwa o przebaczenie grzechów
- Psalmy
- Czytania m.in. fragment Ewangelii wg. Św. Jana o zmartwychwstaniu
- Otpiewanije – ostatnie pożegnanie zmarłego
Pogrzeb duchownych
- Znacznie bardziej uroczysty obrzęd
- Namaszczenie ciała olejem,
- Odzianie w habit/sutannę/dalmatykę/szaty liturgiczne (zależy od
- W ręce mnichów wkładane są ikony Zbawiciela, a w ręce biskupów i kapłanów krzyż oraz Ewangelia
- Podczas pogrzebu odczytywane są fragmenty z Listów Apostolskich i Ewangelii wg. Św. Jana
Pogrzeb osób zmarłych w oktawie wielkanocnej
- Pogrzeb przypomina strukturę jutrzni paschalnej
- Duchowni, którzy odprawiają pogrzeb ubrani są w białe szaty
- Czytania dotyczące zmartwychwstania
Pogrzeb zakonników
- Bardzo uroczyście odprawiany
- Obmycie ciała
- Odzianie w strój zakonny
- Hymny o życiu zakonnym i o duchowej walce
- Pokropienie ciała oraz trumny wodą święconą
- Położenie na czole zmarłego małego wieńca
Pogrzeb dzieci
- Prostsze obrzędy
Zamieszczamy tu wybrane fragmenty naszych prac.