Zagadka nr 1
Co to za miasto? Jego nazwa pochodzi z połączenia dwóch wyrazów: asmara (skała) oraz kand (osada, gród). Nazywane jest perłą Jedwabnego Szlaku.
Samarkanda to miasto na wschodzie Uzbekistanu, około 40 km na zachód od granicy z Tadżykistanem. To jedno z najstarszych miast świata. Leży na trasie słynnego Szlaku Jedwabnego między Europą a Chinami. Miasto było tyglem największych kultur świata. Pierwsze informacje o mieście pochodzą z 329 roku przed naszą erą, z czasu gdy Aleksander Wielki zdobył ówczesną Marakandę.
Miasto było najeżdżane przez Chińczyków, Arabów, a zniszczyły je w 1220 roku hordy Czyngis-hana. Ale w 1369 roku władca Mongołów, Tamerlan, podniósł Samarkandę do rangi stolicy imperium. Sprowadził najwybitniejszych artystów, architektów i uczonych, którzy nadali miastu nowe oblicze. Był to wówczas słynny ośrodek kultury, sztuki, nauki oraz islamu z monumentalnymi meczetami i mauzoleami. Czas największej świetności przypadł na panowanie Timurydów, zwłaszcza Uług Bega.
Największe zabytki zachowane są w obrębie historycznego centrum. To liczne meczety, z odbudowywaną świątynią Bibi Chanum, mauzolea: Bibi Chanum, Ruchabada, Timurydów oraz mauzoleum Timura i jego potomków, Gūr-i Amīr. Kompleks medres Registan pochodzi z XV-XVII wieku. Budynki są bogato zdobione, mozaikami i majolikami.
Arcydziełem średniowiecznej islamskiej sztuki i architektury jest meczet Bibi Chanum z ostrołukowym portalem o wysokości 41 metrów. Przepiękny jest również plac Registan, niegdyś wielkie zadaszone centrum handlowe, a dziś klejnot uzbeckiej architektury. Mauzoleum Gūr-i Amīr, czyli Grobowiec Króla jest miejscem spoczynku Timura. Główna świątynia jest nakryta piękną wysoką kopułą, ozdobioną żłobkowaniem i ornamentami w kolorach błękitnym i fioletowym.
Zabytki Samarkandy zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury i Przyrody UNESCO.