Boże Narodzenie u Ormian

Poniższe informacje o zwyczajach panujących w Ormiańskim Kościele Apostolskim
pochodzą z artykułu pt. CZY ORMIANIE ŚWIĘTUJĄ BOŻE NARODZENIE? Katarzyny Łozy (Lwów.info, 06.01.2013 r.)

Ormiański Kościół Apostolski jest najstarszym kościołem państwowym na świecie, Armenia przyjęła chrzest w 301 r. W wyniku swojego oddalenia od innych ośrodków chrześcijaństwa kościół ten zachował wiele tradycji wczesnochrześcijańskich, które zanikły w kościele zachodnim czy prawosławnym. Dotyczy to także świętowania Bożego Narodzenia.
Pierwsi chrześcijanie nie przywiązywali wagi do wspominania dnia narodzin Jezusa. Święto to było obchodzone wspólnie z innym, wówczas ważniejszym – świętem Objawienia Pańskiego (Epifanii), czyli potocznie Trzech Króli, które przypada 6 stycznia – to wówczas Jezus ukazał się światu – a także ze ws pomnieniem Chrztu Pańskiego.
W IV w., kiedy chrześcijaństwo zostało zalegalizowane w Cesarstwie Rzymskim i zaczęło zdobywać popularność, w kościele zachodnim rozdzielono obydwa święta i przeniesiono Boże Narodzenie na 25 grudnia. Data ta była nie tylko wynikiem obliczeń i badań historycznych, ale także pokrywała się z pogańskimi uroczystościami ku czci boga słońca. Wspomnienie Chrztu Pańskiego ostatecznie przyjęto w kościele zachodnim wspominać w niedzielę po Trzech Królach.
Ormianie natomiast w swoim kalendarzu świąt tej zmiany nie wprowadzili i nadal świętują oba (trzy) wydarzenia razem, tak jak pierwsi chrześcijanie, i tak samo jak oni nadając większe znaczenie świętu Epifanii, jako aktowi objawienia się Boga światu, a nie jego przyjściu na tenże świat.
Dzień poprzedzający święto nazywa się dniem zapalania świec. Tego dnia Ormianie także spożywają postną wieczerzę, na której tradycyjnymi potrawami są ryby, jaja, wino ale nie śpiewają kolęd. Zamiast nich rozbrzmiewa hymn „Wielka i przedziwna Tajemnico”.
Podczas liturgii 6 stycznia święci się wodę z kroplą krzyżma na pamiątkę chrztu Chrystusa w Jordanie, natomiast drugi dzień świąt jest poświęcony pamięci o zmarłych.
Wesołych świąt to po ormiańsku Shnorhavor Dzenount.
Kościół ormiański kilkakrotnie w swojej historii podpisywał unie z Rzymem. Jedna z nich została podpisana we Lwowie w 1630 r. Potomkowie lwowskich Ormian katolików żyją dziś na terenie Polski – m. in. w Gliwicach, Warszawie, Gdańsku. Ormianie-katolicy zgodnie z tradycją obchodzą Boże Narodzenie 25 grudnia, a 6 stycznia święto Epifanii i Chrztu Chrystusa.