Zagadka 4. Czym charakteryzuje się Wielki Post?

KATOLICY. W Kościele katolickim trwa obecnie okres Wielkiego Postu. Czy w innych religiach również tradycja postu występuje? Jeżeli tak, to opiszcie ją na trzech wybranych, różnych przykładach. Z teologicznego punktu widzenia okres postu służy przygotowaniu do świąt Zmartwychwstania Pańskiego. Post jest przeżywany nie tylko w chrześcijaństwie, ponieważ w różnych formach jest on znany we wszystkich wielkich religiach świata.

POST W JUDAIZMIE. W judaizmie jest kilka świąt religijnych, podczas których lub przed którymi obowiązuje post. Są nimi: Purim, Pascha i Jom Kippur. To ostatnie święto, zwane ,,Dniem Pojednania’’, jest najważniejszym żydowskim dniem postu . Dla tych, którzy przestrzegają tradycji religijnej, oznacza to całą noc i następny dzień bez picia i jedzenia. W tym czasie nie wolno prowadzić samochodu, kąpać się ani ozdabiać ciała makijażem. Nic nie powinno zakłócać procesu psychicznej kataharis (oczyszczenia), nawet picie wody z kranu. W tym roku Jom Kippur wypada 15 września . Post rozpoczyna się przed zachodem słońca poprzedniego wieczoru i trwa do zmroku następnego dnia, czyli około 25 godzin. W Izraelu życie w tym dniu zamiera – nie jeżdżą samochody, zamknięte są granice, lotniska, kawiarnie i  restauracje. Ze ścisłego przestrzegania postu w Dniu Pojednania zwolnieni są chorzy, kobiety w ciąży i dzieci. Ponadto nosi się wówczas tylko białe ubrania – na znak czystości oraz odmawia się wiele modlitw, aby pojednać się z bliźnimi i z Bogiem. W modlitwach wspomina się również zmarłych przyjaciół i krewnych. Poza Jom Kippur są też inne dni, w których obowiązuje podobnie surowy post, są one związane z pamięcią o szczególnie tragicznych wydarzeniach w historii narodu żydowskiego.

WYZNAWCY PRAWOSŁAWIA. Wielki Post jest poprzedzony okresem przygotowawczym, który trwa cztery tygodnie. Pierwsza niedziela owego okresu jest poświęcona historii Celnika i Faryzeusza. Druga mówi o Synu Marnotrawnym, natomiast w trzecią niedzielę cerkiew przypomina o nieuchronnym nadejściu Sądu Ostatecznego. Jest to też ostatni dzień przed Wielkanocą, w którym można spożywać mięso, stąd też trzecia niedziela nazwana jest mięsopustną. Ostatnia niedziela przed Wielkim Postem nazwana jest z kolei seropustną. Cerkiew uczy wiernych, iż warunkiem godnego przygotowania się do przeżywania postu , a co za tym idzie także święta Zmartwychwstania, jest darowanie sobie nawzajem przewinień. Po wieczornym nabożeństwie ma miejsce obrzęd przebaczenia win, dlatego niedzielę tę zwie się także Niedzielą Przebaczenia. Wtedy też czytane są fragmenty ewangelii mówiące o poście i przebaczeniu. Nazajutrz następuje „Czysty Poniedziałek” – pierwszy dzień wielkiego postu. W prawosławiu nie ma obrzędu posypywania głów popiołem. Tradycja wiąże ten dzień z kąpielą w łaźni, sprzątaniem domu. Pierwsza niedziela wielkiego postu (Niedziela Triumfu Prawosławia lub Niedziela Ortodoksji (Prawosławia) jest poświęcona przypomnieniu kultu ikon. Trzecia niedziela to Niedziela Adoracji Krzyża („Krestopokłonna”). Przez następny tydzień, w cerkwiach prowadzone są adoracje krzyża. Ostatnia niedziela przed Paschą nazywana jest „Niedzielą Wierzbową” (Niedziela Palmowa), bowiem tradycyjne palmy wykonywane były głównie z gałązek wierzby. Okres wielkiego postu kończy się wieczorem w piątek szóstego tygodnia, czyli przed Niedzielą Wierzbową. W sobotę szóstego tygodnia wielkiego postu cerkiew prawosławna wspomina wskrzeszenie Łazarza. W Sobotę Łazarza i w Niedzielę Palmową obowiązuje już nieco lżejszy post. Natomiast post paschalny, obowiązujący wiernych od Wielkiego Poniedziałku aż do Wigilii Paschalnej, ma formę postu ścisłego. Zwyczaj nakazuje, by w pierwsze dwa dni wielkiego postu całkowicie powstrzymać się od jedzenia. Tradycyjne nazwy tych dni (Czysty Poniedziałek i Czysty Wtorek) są wywodzone od tego zalecenia. Tak ostry, ascetyczny zwyczaj ma pomóc w przestawieniu organizmu na postne odżywianie w następnych dniach całego okresu. W zwykłe dni tygodnia (czyli od poniedziałku do piątku) wielkiego postu prawosławni wierni winni ograniczać zarówno ilość dziennych posiłków, jak i ograniczać spożycie niektórych pokarmów (jednak bez limitu ilości zjadanego pokarmu). Zalecenie określa, by w poniedziałki, środy, piątki wierni spożywali tylko niegotowane posiłki (np. chleb, woda, warzywa, owoce), we wtorki i w czwartki - posiłki przyrządzane bez masła, a w soboty i niedziele (nie są dniami postu) - posiłki przyrządzone z użyciem tłuszczu roślinnego. W Wielki Piątek należy się powstrzymać od jedzenia aż do chwili liturgicznego wyniesienia, zwanej Płaszczenicą.

KOŚCIÓŁ EWANGELICKI. Kościół ewangelicki w Dniu Pokuty i Modlitwy, czyli w środę popielcową, rozpoczyna Czas Pasyjny. Nazwa Czasu Pasyjnego jest zapożyczona od słowa pasja, oznaczającego mękę, cierpienie Jezusa Chrystusa, Pana Kościoła. Czas Pasyjny, podobnie jak wcześniej adwent, jest okresem wewnętrznego wyciszenia, duchowej refleksji, odsunięcia od siebie absorbujących spraw zewnętrznych. Jest to czas pokuty, rozumianej jako pamiętanie, powrót do Boga i Jego Słowa, do społeczności Kościoła poprzez spowiedź oraz sakrament Komunii Świętej. Podczas czasu pasyjnego nie organizuje się radosnych uroczystości, chrztów lub ślubów . Wierni uczestniczą w nabożeństwach pasyjnych organizowanych w trakcie tygodnia. Z Czasem Pasyjnym jest związane pojęcie postu. Ewangelickie rozumienie postu jest oparte na fundamencie biblijnym. Praktyka postu, rozumiana jako wstrzymywanie się na pewien czas od określonych potraw lub napoju, jest wtórna wobec biblijnego rozumienia tego pojęcia. Post w Kościele Ewangelickim ma zatem przede wszystkim postać etycznej postawy wobec drugiego człowieka. Właśnie Czas Pasyjny poprzez skupienie, modlitwę i koncentrację na Słowie Bożym, ma umożliwić wierzącym weryfikację postaw, naprawę wyrządzonych innym szkód, wejrzenie w siebie, podjęcie zobowiązań życia na co dzień według wskazań Ewangelii.