Biblia pauperum
.jpg)
Biblia Pauperum - rycina
.jpg)
Biblia pauperum to termin pochodzący z języka łacińskiego, który oznacza: „Biblia dla ubogich”.. Nie chodzi tutaj bowiem o ludzi ubogich materialnie, ale o tych, którzy nie są zbyt dobrze wykształceni i obeznani w kulturze – o ludzi „ubogich duchem”.
Dzisiaj termin Biblia pauperum rozumiany jest na dwa sposoby. Pierwszy odnosi się właśnie do uproszczonej wersji Pisma Świętego, która adresowana była do ludzi niewykształconych i niewykazujących się wielką znajomością kultury. Wydawano je głównie w późnym średniowieczu, kiedy wśród ludzi rodziło się pragnienie wiedzy, jednak ich niskie wykształcenie było przeszkodą w poznaniu Boga.
Drugie znaczenie terminu Biblia pauperum odnosi się do określonego sposobu wydawania Pisma Świętego. Dzisiaj Biblia pauperum uważana jest za fenomen średniowiecznej kultury. To bogato ilustrowana księga, która zawiera wiele przykładów wczesnośredniowiecznej ikonografii religijnej. Jego celem było wykazywanie związków między Nowym a Starym Testamentem. Układ strony komponowano na zasadzie następstwa (przepowiedni). Prezentowane były dwie sceny pochodzące ze Starego Testamentu oraz jedna z Nowego (znajdowała się ona na środku). Obrazy wywodzące się z tradycji przedchrześcijańskiej miały stanowić zapowiedź tego, co działo się później. Dzięki tworzeniu takich sentencji uwypuklone zostały nierozerwalne związki prawd Starego Testamentu z prawdami Nowego Testamentu. Nazwa Biblia Pauperum dla takich ksiąg nie wywodzi się ze średniowiecza, lecz została im nadana zapewne w czasach nowożytnych przez bibliotekarzy katalogujących zbiory biblioteczne.
Forma książki blokowej (ksylograficznej) właściwa pierwszym wydaniom Biblii, charakteryzowała się odbitymi na kartach, rytymi w drewnianych płytkach rysunkami, często również z tekstem - stała się poprzez swą stosunkowo niską cenę konkurencją dla bardzo drogich, ręcznie kopiowanych i iluminowanych manuskryptów. Książki te nie były jednak aż tak tanie, aby mogli je nabywać nie umiejący czytać czy biedni mnisi z zakonów żebraczych - bardziej prawdopodobne jest, że rozprowadzane były poprzez kopiowanie i przedrukowywanie do mniej zamożnych klasztorów, które nie mogły sobie pozwolić na iluminowane manuskrypty bądź oryginalne druki.
Do dziś dotrwało w różnym stanie i objętości około 80 egzemplarzy Biblii. Najstarsza z nich, z 1315 r., pochodząca z klasztoru z Sankt Florian pisana i kolorowana jest ręcznie. Ręczny tekst obok drzeworytowych ilustracji posiada egzemplarz z około 1460 r. - to 18 sklejonych ze sobą podwójnych kart(ponieważ druk ksylograficzny dawał bardzo głębokie odciski, nie było możliwe dwustronne jego stosowanie - karty były więc sklejane, tworząc kartę podwójną), ilustrowanych 36 scenami z życia i śmierci Chrystusa. Późniejsze wydania, z 1454 r., 1463 r., 1470 r. charakteryzują się większą precyzją i estetyką wykonania związaną z rozwojem sztuki drukarskiej i pojawieniem się czcionki ruchomej.
opracowała: Katarzyna Chrząszcz
źródło:
http://www.wsp.krakow.pl/whk/zabytki/bibliap/
http://wypracowania24.pl/religia/3081/biblia-pauperum-co-to
