Wincenty Pol - lublinianin urzeczony Tatrami
Wszystkim nam znany Wincenty Pol, człowiek żyjący w latach 1807-1872. Poeta, patriota, a nawet patron schroniska w Tatrach. Ale jak do tego doszło? Zacznijmy od początku. Urodził się w Lublinie 20 kwietnia 1807 roku, w domu przy ul. Grodzkiej 11. Młodość spędził w okolicach Lwowa, gdzie również w późniejszych latach studiował. W wieku 23 lat rozpoczął prace w Wilnie na tamtejszym uniwersytecie. Niestety jego dalsze plany pokrzyżowała chwilowa emigracja spowodowana upadkiem powstania. Po powrocie do ojczyzny dalej angażował się w działania patriotyczne, na co na jego nieszczęście zwróciła uwagę austriacka władza.
W obawie przed aresztowaniem osiadł on w zimę 1834/1835 roku pod Tatrami. I to właśnie wtedy miał do czynienia z górami po raz pierwszy i tak oto zaczęło się jego zainteresowanie górami. Przez kilka miesięcy ukrywał się w Zakopanem. Latem 1835 roku odbył wycieczkę dookoła masywu tatrzańskiego i to właśnie to przeżycie zasiało w nim zainteresowanie geograficzne.
Pod koniec tego samego roku przeniósł się do Zagórzan koło Gorlic gdzie powstała „Pieśń o ziemi naszej” – najpopularniejszy utwór poety ze słynnym wezwaniem „W góry, w góry, miły bracie, tam swoboda czeka na Cię!”. Wincenty Pol odbył wiele wycieczek po górach po swojej emigracji. Zwiedzał okolice Zakopanego, Dolinę Kościeliską, Morskie Oko i wiele innych. W ich trakcie gromadził materiały do bogatego opisu ziem polskich. Niestety przeciwnościom losu nie było końca w 1846 roku zebrane przez niego materiały zostały zniszczone, a on sam trafił na kilka miesięcy do więzienia.
Na szczęście w roku 1849 dzięki działaniom Pola utworzono katedrę geografii na Uniwersytecie Jagiellońskim. To właśnie w Krakowie zetknął się z badaczami i entuzjastami Tatr. I to właśnie tam zrodził się pomysł opracowania monografii najwyższych polskich gór, tym razem w wersji zbiorowej. I tak oto w 1851 roku opublikowany został „Rzut oka na północne stoki Karpat i przyległe krainy”, w których pokazał jak ważnym elementem życia jest dla niego południowa część Polski.
Umierając w 1872 roku nie zdawał sobie sprawy jak wpłynął na przyszłą turystykę i geografię górską. Już w 1876 roku nazwano schronisko w Dolinie Roztoki na jego cześć. To właśnie on nazywany jest „ojcem” nowożytnej geografii polskiej. Zapoczątkował szereg dyscyplin geograficznych takich jak: geomorfologie czy antropogeografie. Za życia miłośnik gór, po śmierci ich patron. Prochy Wincentego Pola znajdują się w Krypcie Zasłużonych kościoła Paulinów na Skałce w Krakowie. Zaś w Lublinie znajduje się Dworek Wincentego Pola w dzielnicy Kalinowszczyzna, będący jego muzeum biograficznym. Zapraszam na stronę https://zamek-lublin.pl/muzeum-dworek-wincentego-pola/, a także do odwiedzenia go wolnym czasie.
Ola Kociubowska
Źródła:
